Miner Extractable Value (MEV) trong crypto là gì?

MEV, viết tắt của Miner Extractable Value, là lợi nhuận thợ đào có thể thu được bằng cách lợi dụng quyền hạn của họ. Bài viết này hãy cùng Index Money tìm hiểu về MEV và tác động của nó.

Tổng quan về cấu trúc blockchain và những vấn đề liên quan

Bitcoin và Ethereum là các mạng lưới sổ cái được đảm bảo bởi mạng lưới máy tính phi tập trung, hay miners. Miners có nhiệm vụ tổng hợp và đưa giao dịch vào các block, sau đó toàn bộ mạng lưới xác thực block đó. Điều này đảm bảo rằng tất cả các giao dịch trên mạng lưới đều hợp lệ khi được lưu trữ vào blockchain.

Mạng lưới có cấu trúc đảm bảo tính minh bạch, nhưng hạn chế của nó là không có thứ tự cho việc submit giao dịch on-chain.

Vì mỗi block chỉ chứa một lượng giao dịch nhất định, các miners có quyền lựa chọn giao dịch đang chờ trong mempool (pool chứa các giao dịch chờ xử lý). Điều này dẫn đến việc miners thường ưu tiên chọn giao dịch trả phí gas cao nhất để tối đa hóa lợi nhuận cho họ.

MEV là gì?

MEV (Miner Extractable Value) là lợi nhuận mà các thợ đào kiếm được bằng cách tận dụng quyền hạn của họ. Thay vì xử lý giao dịch theo thứ tự người dùng đưa lệnh on-chain, thợ đào có thể ưu tiên các giao dịch trả phí cao hơn. Điều này đã tạo điều kiện cho việc thợ đào “bòn rút” người dùng, tức là sắp xếp thứ tự giao dịch để kiếm lời cho chính họ. Kết quả là phí giao dịch trong mạng lưới tăng cao và hiện tượng độ trượt giá ngày càng gia tăng.

Tuy nhiên, MEV hiện tại được định nghĩa lại là Maximal Extractable Value, tức là giá trị thu được từ việc nhìn thấy giao dịch trên mempool. Ví dụ: Nếu bạn tìm thấy cơ hội giao dịch chênh lệch giá lợi nhuận là 500 USD, và sau khi thực hiện giao dịch thành công, bạn trả cho thợ đào 5 USD chi phí, thì MEV sẽ là 500 – 5 = 495 USD.

MEV có những loại hình nào?

Mặc dù MEV có thể mang lại lợi ích cho các miners, nhưng thực tế là hầu hết các hoạt động MEV hiện tại đến từ các bot của bên thứ ba, là nguyên nhân của định nghĩa “Maximal Extractable Value”. Trong vai trò người xác nhận giao dịch cuối cùng, miners được quyền lựa chọn giao dịch để thêm vào block.

Đặc điểm của MEV là người dùng thường không cảm nhận được tác động của chúng cho đến khi giao dịch hoàn tất. Những tác động này có thể bao gồm việc tăng phí gas hoặc xuất hiện độ trượt giá lớn hơn so với giao dịch thông thường.

Có 2 loại hình MEV cơ bản:

Exchange Arbitrage

MEV là loại hoạt động nền tảng DeFi thường xuất hiện từ các bots giao dịch chênh lệch giá giữa các sàn. Bots này đánh lợi thế từ việc mua thấp ở một sàn và bán cao ở sàn khác, tạo ra cơ hội giao dịch lợi nhuận.

Do DeFi ngày càng phát triển và xuất hiện nhiều sàn mới, cơ hội giao dịch chênh lệch giá cũng ngày càng tăng, khiến cạnh tranh giữa các bots dữ dội. Điều này kéo theo việc miners ưu tiên xử lý các giao dịch có phí cao, tăng mức phí gas.

Tuy giúp cân bằng giá token trên các sàn, MEV cũng gây tắc nghẽn mạng lưới do lượng lớn giao dịch từ bots và áp lực gia tăng đối với phí gas.

Exchange Front – running

Có một loại hình tấn công khác trực tiếp ảnh hưởng đến người dùng gọi là “exchange front-running bot”. Những bot này có khả năng theo dõi những giao dịch lớn đang chờ xử lý trong mempool và tận dụng chúng để kiếm lời.

Ví dụ, khi một lệnh giao dịch trị giá 1 triệu đô la đang chờ trong mempool, bot phát hiện và thực hiện một giao dịch khác với phí gas cao hơn, khiến giao dịch của bot được thực hiện trước và làm giảm giá trị giao dịch ban đầu, từ đó người thực hiện giao dịch nhận lại ít tài sản hơn. Cuối cùng, bot bán tài sản của mình với mức giá cao hơn để kiếm lời.

Các exchange front-running bots cũng cạnh tranh với nhau và đưa ra mức gas cao nhằm tối đa hóa lợi nhuận, gây ra cuộc chiến đấu mua gas cao hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến mạng lưới.

Hai loại hình MEV trên là phổ biến nhất hiện nay, tuy nhiên vẫn còn nhiều loại hình khác ảnh hưởng đến người dùng. Miners chọn những cơ hội có lợi nhuận cao nhất cho họ.

Với tư cách là người dùng DeFi, chi phí giao dịch đắt đỏ ảnh hưởng nhiều đến trải nghiệm và chiến lược tìm kiếm cơ hội trên Ethereum.

Lưu ý khác, bots chỉ thay đổi thứ tự giao dịch bằng cách trả phí gas cao, trong khi miners có thể thêm giao dịch của họ vào block hoàn toàn miễn phí.

Giải pháp khắc phục

Để khắc phục nhược điểm của Ethereum, chúng ta cần tìm những giải pháp giải quyết trực tiếp cốt lõi vấn đề, trong đó có khả năng lựa chọn giao dịch được thêm vào block của miners. Một số giải pháp nổi bật hiện nay bao gồm EIP-1559, Flash bots và Chainlink FSS.

Đề xuất EIP – 1559

EIP-1559 là một đề xuất cải tiến của Ethereum vào năm 2019. Điểm đáng chú ý của đề xuất này là khái niệm mới được giới thiệu, gọi là “Base Fee”.

Base Fee đại diện cho số tiền tối thiểu mà mỗi giao dịch phải trả, và nó được trả cho mỗi khối. Base Fee có thể điều chỉnh lên hoặc xuống tùy thuộc vào tình trạng tắc nghẽn của mạng Ethereum. Điều đặc biệt là Base Fee sẽ bị đốt cháy sau mỗi giao dịch.

Bên cạnh đó, người dùng có thể thêm tips vào Base Fee để khuyến khích thợ đào xử lý giao dịch của họ một cách ưu tiên.

Đề xuất EIP-1559 cũng đề xuất tăng dung lượng mạng lên gấp đôi bằng cách thay đổi max gas limit từ 12.5 triệu lên 25 triệu cho mỗi khối.

Vấn đề mà EIP-1559 giải quyết là gì?

– Dự đoán phí giao dịch dễ dàng hơn.
– Giảm sự chậm trễ trong xác nhận giao dịch.
– Tự động hóa hệ thống đặt giá thầu, cải thiện trải nghiệm người dùng.

Flashbots

Flashbots đã tận dụng việc miners có thể thêm giao dịch vào block một cách miễn phí thay vì cạnh tranh phí gas với các bots. Dự án đã tạo một cánh cổng trực tiếp kết nối với miners, cho phép các bots trả giá để giao dịch được thêm vào block.

Kết quả là phí gas đã giảm trong thời gian gần đây, với lượng giao dịch 0 Gas đang tăng lên đáng kể. Việc này mang lại lợi ích cho người dùng và miners, và tiềm năng giảm phí gas trong tương lai.

Tuy nhiên, việc thỏa hiệp và trả giá trực tiếp với miners không phải là giải pháp bền vững trong dài hạn.

Chainlink FSS

Chainlink FSS là giải pháp sử dụng oracle để xác định thứ tự giao dịch được submit on-chain, nhằm giảm thiểu tác động của MEV lên mạng lưới bằng cách thực hiện chiến lược “first come first serve”.

Giải pháp FSS có thể triển khai mà không yêu cầu thay đổi cấu trúc base layer của blockchain và hoàn toàn tương thích với ví của người dùng.

Tổng kết

MEV là một trong những vấn đề phức tạp nhất của blockchain, hiện vẫn chưa có giải pháp hoàn hảo. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, các dự án như Flashbots đã giúp giảm phí gas một cách hiệu quả.

Ethereum, với số lượng dapps và người dùng lớn nhất, đang mang lại nhiều đột phá cho blockchain. Nếu phí gas giảm xuống dưới 40 hoặc 30, khả năng các dòng tiền đang tìm kiếm yield trên các blockchain khác sẽ trở lại Ethereum.