Vitalik Buterin nhà sáng lập Ethereum là ai?

Vitalik Buterin, nhà sáng lập Ethereum – nền tảng blockchain lớn thứ hai thế giới sau Bitcoin. Từ nhỏ, anh đã thể hiện tài năng đặc biệt nhưng cũng phải đối diện với sự cô lập từ bạn bè. Điều này đã khám phá ra mặt tiêu cực của quyền lực tập trung và trở thành động lực để người sáng lập ETH tạo ra đồng tiền điện tử toàn cầu.

Vitalik không từ bỏ trước những khó khăn từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành. Anh luôn cống hiến hết mình cho công việc và vượt qua muôn vàn thử thách. Hành trình xây dựng đế chế Ethereum của anh đã như thế nào? Những thành tựu đáng kinh ngạc của nhà toán học thiên tài này đã đòi hỏi anh trải qua những gì?

Vitalik Buterin là ai?

Thiên tài toán học “Cô đơn”

Vitalik Buterin, người Canada gốc Nga, là một nhà văn và lập trình viên. Anh trở nên nổi tiếng trước khi tròn 20 tuổi khi sáng lập Ethereum – một nền tảng điện toán phân tán và mã nguồn mở dựa trên công nghệ chuỗi khối, cho phép thực thi hợp đồng thông minh. Hiện tại, giá trị vốn hóa thị trường của Ethereum đạt hơn 367 tỷ USD, gần bằng một nửa vốn hóa thị trường của Bitcoin với hơn 755 tỷ USD.

Vitalik thể hiện tài năng toán học từ rất sớm và đã yêu thích phần mềm bảng tính Microsoft Excel khi mới 4 tuổi. Anh được chọn vào lớp dành cho học sinh năng khiếu ở tiểu học, từ đó phát triển năng lực về toán học, lập trình và kinh tế. Với IQ cao và tài năng toán học thiên phú, anh trở nên lập dị và bị cô lập bởi bạn bè. Vitalik đã trải qua những tháng ngày cô đơn, không biết đến hoạt động ngoại khoá mà bạn bè thường tham gia sau giờ học.

“Ở cấp một, nhiều người gọi tôi là thiên tài toán học. Nhưng có nhiều khoảnh khắc tôi tự hỏi tại sao mình không thể giống như một người bình thường?” – Vitalik nói.

Bộ mặt tồi tệ của quyền lực tập trung thông qua “World of Warcraft”

Vitalik đã dành thời gian chơi game World of Warcraft thay vì vui chơi với bạn bè. Trong thế giới ảo này, anh nhận ra tầm quan trọng của việc không tập trung quyền lực. Đêm đó, khi câu thần chú mà anh giành được bị loại bỏ trong một cập nhật trò chơi, anh thấy mất ngủ và băn khoăn.

Từ những trải nghiệm đó, Vitalik nhận thấy giá trị của việc phân phối quyền lực công bằng trong xã hội. Đây chính là cơ sở cho việc tạo ra nền tảng phi tập trung Ethereum. Anh tin rằng cách tiếp cận này sẽ giúp xây dựng một nền kinh tế mới, hỗ trợ cho những người yếu và tạo ra sự cân bằng cho xã hội.

“Tôi nhận ra tất cả mọi thứ liên quan đến quy định của chính phủ hay sự kiểm soát của các công ty đều xấu xa. Tôi cho rằng trong các thể chế xã hội này, có những gã ngồi sau bàn làm việc và khoái chí nói: Được rồi. Lần này ta có thể gây khó dễ cho một nghìn người như thế nào đây?”

Bắt đầu tìm hiểu từ Bitcoin và sáng tạo ra Ethereum

17 tuổi viết báo nhận Bitcoin (2011-2012)

Vào năm 17 tuổi, khi còn đang tìm kiếm hướng đi cho cuộc đời, Vitalik đã được biết đến với Bitcoin nhờ bố là một nhà khoa học máy tính. Lúc này, Bitcoin mới ra mắt được 2 năm.

Ban đầu, anh đã nghi ngờ về giá trị của đồng tiền này, bởi vì thấy nó không được bên nào hỗ trợ và không có lượng vàng tương đương như nhà nước in tiền để bảo vệ giá trị. Tuy nhiên, khi tìm hiểu sâu hơn, anh trở nên đắm chìm và muốn tham gia vào nền kinh tế mới này. Thế nhưng, do không có máy tính đủ mạnh để đào Bitcoin và thiếu tiền để mua nó, Vitalik quyết định tìm việc liên quan đến Bitcoin. May mắn thay, anh được trở thành cây viết cho tờ Bitcoin Weekly với mức nhuận bút 5 BTC/bài (tương đương 3.5 USD lúc bấy giờ).

Những bài viết của Vitalik thu hút sự chú ý của Mihai Alisie, một người đam mê Bitcoin ở Romania. Vào năm 2011, ông đã mời Vitalik tham gia sáng lập tờ Bitcoin Magazine và trở thành cây bút chính của tạp chí.

“Khoảnh khắc đó thực sự làm tôi xúc động. Nó thuyết phục tôi rằng cuộc mạo hiểm này đáng để tham gia đấy”, Vitalik nhớ lại. Thế là anh quyết định bỏ học đại học để dấn sâu hơn vào làn sóng tiền điện tử đang sôi sục này.

Tìm lối đi mới cho Crypto (5-10/2013)

Vitalik đi du lịch khắp thế giới để khám phá các dự án crypto tại các quốc gia khác nhau. Anh nhận thấy rằng hầu hết các dự án này đang cố gắng xây dựng các Layer trên nền tảng Bitcoin. Tuy nhiên, điều này tạo ra những vấn đề bảo mật nghiêm trọng do ngôn ngữ xây dựng Bitcoin được thiết kế để giới hạn độ phức tạp của các giao dịch.

Sau khi nhận thức được điều này, Vitalik đã quyết định tạo ra một phiên bản Bitcoin mới bằng việc sử dụng ngôn ngữ lập trình Turing. Ý tưởng này cho phép anh cung cấp các dịch vụ kỹ thuật số tuyệt vời như: tái tạo Facebook, tập hợp thị trường chứng khoán, xây dựng tập đoàn kỹ thuật số không dưới sự quản lý của chính phủ… Tuy nhiên, mặc dù đã nỗ lực rất nhiều, không ai đồng ý hợp tác cùng anh. Vậy nên, nhà sáng lập Ethereum đã quyết định tự mình xây dựng dự án của mình, đơn thương độc mã.

Người kế nhiệm hoàn hảo của Bitcoin Ethereum

Tháng 11/2013, sau khi trở về nhà, Vitalik hoàn thiện ý tưởng của mình về Ethereum và gửi white paper cho bạn bè. Sự yêu thích đối với ý tưởng này nhanh chóng lan rộng, khi khoảng 30 người liên hệ với Vitalik để thảo luận về cơ hội này.

Vào ngày 26/1/2014, tại Hội nghị Bitcoin Bắc Mỹ tại Miami, Vitalik công bố Ethereum như một máy tính toàn cầu chạy trên mạng phi tập trung với những tiềm năng ứng dụng đa dạng. Ông được vỗ tay nhiệt liệt khi những người tham dự tin rằng Ethereum sẽ trở thành “người kế nhiệm” xuất sắc của Bitcoin.

Vài tháng sau đó, Ethereum tổ chức cuộc gọi vốn ban đầu (ICO) cho Ether – token gốc của mạng – và thu về thành công 31,000 BTC (tương đương 18 triệu USD vào thời điểm đó). Đồng thời, Ethereum Foundation – tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Thụy Sĩ – được thành lập để giám sát phát triển phần mềm mã nguồn mở của Ethereum.

Năm 2015, phiên bản đầy đủ chức năng đầu tiên của Ethereum, Frontier, chính thức ra mắt. Sự thành công nhanh chóng của nền tảng này thu hút sự chú ý của các công ty công nghệ lớn như IBM và Microsoft.

Năm 2017, Vitalik đạt vị trí trong top 10 “40 người trẻ dưới 40 tuổi có ảnh hưởng nhất” và danh sách 600 người dưới 30 tuổi sáng giá của tạp chí Forbes. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của Ethereum, danh tiếng của anh cũng gia tăng. Vitalik trở thành một người nổi tiếng đầy bí ẩn, và nhiều người cho rằng anh có thể mắc chứng tự kỷ, với cuộc sống gọn gàng trong một chiếc vali và thậm chí từng nuốt cả quả chanh mà không bỏ vỏ. Ngay cả những người làm việc thân cận với anh cũng thừa nhận rằng Vitalik là một nhân vật khó hiểu.

Sự cố đi vào lịch sử: DAO Ethereum bị hack 150 triệu (04-07/2016)

Ethereum cho phép xây dựng các ứng dụng phi tập trung (DApps) và tổ chức tự trị (DAO). Năm 2016, DAO của Ethereum bị hack và hơn 150 triệu USD ETH bị đánh cắp. Hacker không thể lấy số tiền này ngay, vì hợp đồng thông minh quy định tiền phải bị khoá trong ví 28 ngày. Vitalik dự định dùng soft fork để ngăn chặn, nhưng hacker tuyên bố số tiền là hợp pháp nhờ lỗ hổng kỹ thuật. Cuối cùng, vào ngày 20/7/2016, Ethereum hard fork được thực hiện để khôi phục số tiền bị đánh cắp, tách mạng lưới thành Ethereum/ETH và Ethereum Classic/ETC. Hành động này gây tranh cãi, nhưng Vitalik đồng ý để bảo toàn tài sản cho mọi người.

“Vị thần V” của Trung Quốc

Năm 2017 đánh dấu thành công của Ethereum khi giá một ETH tăng mạnh từ 40 USD lên 826 USD. Hiện tại, ETH vẫn giữ vững vị trí “á quân” trên bảng xếp hạng vốn hoá thị trường với giá 2,800 USD/ETH. Tuy nhiên, hành trình khởi đầu của Ethereum không dễ dàng.

Vào năm 2015, sau khi ra mắt, Ethereum gặp khó khăn về tài chính và túi tiền của Vitalik cạn kiệt. May mắn, anh gặp Feng Xiao, Giám đốc Điều hành của Wanxiang Blockchain, một nhân vật có tầm ảnh hưởng trong giới đầu tư và chính trị. Thấy tiềm năng của Ethereum, ông đã mua 500,000 USD ETH để cứu dự án khỏi “cái chết non”.

Ngoài ra, Feng Xiao giới thiệu Vitalik đến mạng lưới đầu tư rộng lớn của mình, từ đó, Ethereum đã thành lập cộng đồng đầu tiên trên thế giới. Điều này cho phép Vitalik giao lưu với nhiều nhà crypto hàng đầu Trung Quốc. Anh tự học tiếng Trung trên điện thoại và sau vài tháng đã thông thạo nó. Anh thường tổ chức các buổi AMA (Ask Me Anything) và trả lời các câu hỏi kỹ thuật bằng tiếng Trung. Thậm chí, ông còn sửa lỗi dịch thuật tiếng Trung.

Ngoài ra, Vitalik đóng vai trò cố vấn cho Liên minh China Ledger và là cộng sự của Fenbushi Venture Capital. Tất cả những thành tựu này đã giúp anh trở nên nổi tiếng và được mệnh danh là “vị thần” ở Trung Quốc.

Người con vĩ đại của nước Nga

Vitalik, người gốc Nga, đã đạt được nhiều thành tựu và được yêu mến tại quê hương. Trong một sự kiện vào tháng 8/2017, hơn 5,000 người đã tập trung tại Trung tâm Sáng tạo Skolkovo, Moscow để nghe anh phát biểu. Tại đó, Vitalik tự hào tuyên bố rằng Nga là một trong những quốc gia hàng đầu về nghiên cứu và thử nghiệm công nghệ Blockchain. Đặc biệt, thành phố Moscow có một trong những cụm node lớn nhất trên mạng Ethereum.

Nhờ sức ảnh hưởng toàn cầu của Ethereum, Vitalik đã có cơ hội gặp gỡ nhiều lãnh đạo từ các quốc gia khác như Vương quốc Anh, Estonia, Singapore, Thái Lan… Tuy nhiên, sau những cuộc gặp này, Vitalik không cảm thấy họ có điều gì đặc biệt hơn người bình thường.

“Một phần thành công đến từ sự chăm chỉ, một phần đến từ tài năng, phần khác đến từ việc tìm được đúng người. Thế giới không được tạo ra bởi những người thông minh nhất, mà ai cũng có thể tham gia và thay đổi nó.“ – Vitalik khẳng định.

Vitalik Buterin và Ethereum 2.0

Ethereum đang nâng cấp lên Ethereum 2.0 (Serenity) từ Proof Of Work (Bằng chứng công việc) sang Proof Of Stake (Bằng chứng cổ phần). Nâng cấp này giúp giao dịch trên Ethereum trở nhanh chóng, hiệu quả và mở rộng hơn. Sử dụng Proof Of Stake cũng tiết kiệm tới 99.95% năng lượng so với Proof Of Work.

Ethereum đang tiến hành quá trình nâng cấp gồm ba bản riêng biệt, diễn ra vào ba thời điểm khác nhau:

– Chuỗi Beacon: Ra mắt năm 2020, bổ sung tính năng staking và chuẩn bị cho các nâng cấp tương lai.
– Hợp nhất: Dự kiến ra mắt vào Q2/2022, Ethereum sẽ hợp nhất Chuỗi Beacon vào mạng chính, hỗ trợ staking và kết thúc mining (khai thác).
– Chuỗi Shard: Được dự kiến ra mắt vào năm 2023, giai đoạn này phân tách mạng Ethereum để tăng khả năng xử lý giao dịch, lưu trữ và truy cập dữ liệu.

Tuy nhiên, quá trình nâng cấp Ethereum thường bị trì hoãn do xung đột trong đội ngũ dự án, như Vitalik đã chia sẻ.

 “Với dự án của chúng tôi, vấn đề lớn nhất không nằm ở mặt kỹ thuật, mà là các vấn đề liên quan đến con người. Nó khiến tôi đau đầu. Rất khó để khiến tất cả mọi người đều hài lòng”, Vitalik chia sẻ.

Ethereum đang tiến đến giai đoạn 2.0. Điều đó cho thấy nhà sáng lập ETH Vitalik không chỉ viết nên tương lai cho riêng mình, mà còn tạo ra nền tảng cho hàng triệu người xây dựng, phát triển và chạm tới những ước mơ mà họ từng không ngờ đến.